ศูนย์ส่งเสริมศิลปาชีพระหว่างประเทศ (ศ.ศ.ป.) เห็นคุณค่าต่องานศิลปหัตถกรรมหลายประเภทที่ใกล้สูญหายเหลือช่างฝีมืออยู่น้อยรายหวั่นสูญหายไปตามกาลเวลานำผลงานกว่า 300 ชิ้นที่ใกล้สูญหายมาจัดแสดงร่วมกับผลงานที่มีอายุกว่า 200 ปีในนิทรรศการ “หัตถกรรมชั้น “ครู” ที่ใกล้สูญหาย” ตลอด 1 เดือนเต็มหวังให้เป็นพลังผลักดันและสร้างแรงบันดาลใจให้ช่างฝีมือรุ่นหลังร่วมรื้อฟื้นสืบสานรักษาให้ดำรงคงอยู่และพัฒนาปรับประยุกต์ไปสู่ประโยชน์แห่งการใช้สอยในชีวิตประจำวันเพื่อไม่ให้สูญหายจากผืนแผ่นดินไทยไปตามกาลเวลา

นายพรพล เอกอรรถพล ผู้อำนวยการศูนย์ส่งเสริมศิลปาชีพระหว่างประเทศ เผยว่า เป็นที่ทราบกันดีว่า งานศิลปหัตถกรรมไทย คือผลงานที่ได้รับการยกย่องให้เป็นหนึ่งในมรดกของชาติ ด้วยเอกลักษณ์ที่สามารถบอกเล่าถึงวิถีชีวิต วัฒนธรรม ประเพณี ได้เป็นอย่างดี ที่สำคัญชิ้นงานเหล่านี้ ล้วนถูกสร้างด้วยทักษะ ความชำนาญของช่างฝีมือที่มีมาตั้งแต่รุ่นบรรพชน ที่ใช้ทั้งความรู้และภูมิปัญญาขั้นสูงในการสร้างสรรค์ งานศิลปหัตถกรรมหลากหลายแขนงจึงล้วนเป็นศิลปะชั้นสูง ทรงคุณค่า สะท้อนทั้งศาสตร์และศิลป์เชิงช่าง  สืบต่อมาจากรุ่นสู่รุ่น เพื่อรักษาให้มรดกแห่งภูมิปัญญาคงไว้ในแผ่นดิน 

“คุณค่าของงานศิลปหัตถกรรมไทย  เป็นงานในอาชีพช่างฝีมือที่มีการสืบทอดกันมานับแต่บรรพบุรุษ สืบสานต่อจากรุ่นสู่รุ่น ถูกสะท้อนออกมาจากอาชีพช่างฝีมือ ที่มีการสืบทอดความรู้ส่งต่อกันมาจากรุ่นสู่รุ่น แต่เมื่อเวลาผ่านไป งานศิลปหัตถกรรมบางแขนง กลับเริ่มมีการสร้างสรรค์น้อยลง ซึ่งก็อาจด้วยปัจจัยหลายๆ อย่าง เช่น ขั้นตอนที่ยากและซับซ้อนเกินกว่าความอดทนของช่างรุ่นใหม่ๆ  หรือผลงานบางประเภทถูกแทนที่ด้วยการผลิตแบบงานอุตสาหกรรม จึงทำให้ผลงานศิลปหัตถกรรมบางประเภท เริ่มใกล้ที่จะสูญหายไปตามกาลเวลา ที่ยังมีอยู่ก็นับวันที่บรรดาช่างฝีมือก็เริ่มแก่ชรา มีกำลังถดถอยกันมากขึ้น จนทำให้ผลงานเหล่านี้นับวันจะถูกสร้างน้อยลง และจะเลือนหายไปในที่สุด”

และด้วยแนวโน้มต่อการใกล้เลือนหายของงานศิลปหัตถกรรมไทยนี้เอง ศ.ศ.ป. จึงเกิดแนวคิดที่จะจัดแสดงผลงานศิลปหัตถกรรมที่ใกล้สูญหาย หรือเหลือผู้ทำน้อยราย มีแนวโน้มต่อการใกล้สูญหาย ภายใต้ชื่องานนิทรรศการ “หัตถกรรมชั้น “ครู” ที่ใกล้สูญหาย”  โดยจะเป็นการนำเอาผลงานเก่าแก่ที่สะท้อนคุณค่าการใช้สอยที่มีมาแต่โบราณ หรือมีมาแต่ครั้งกรุงสุโขทัย กรุงศรีอยุธยา ถึง กรุงรัตนโกสินทร์ เป็นเครื่องใช้ของชนชั้นสูง ชั้นเจ้านาย กว่า 300 ชิ้น นำมาจัดแสดงเทียบเคียงกันกับผลงาน “ครู” ที่ใกล้สูญหาย  เป็นการสะท้อนให้เห็นถึง

คุณค่าผลงานศิลปหัตถกรรมที่มีมาแต่ดั้งเดิม เดินทางผ่านกาลเวลามาถึงปัจจุบัน ผลงานหลายชิ้นมีอายุมากกว่า 250 ปี ที่ไม่สามารถหาชมได้อีกแล้ว อาทิตู้พระธรรมประดับกระจกเกรียบสมบัติของวัดมหาธาตุยุวราชรังสฤษฎิ์สมัยรัชกาลที่ 1 อายุราว 230 ปีผ้ายกเมืองนครศรีธรรมราชจากช่วงปลายกรุงศรีอยุธยาอายุกว่า 300 ปีกระเบื้องสังคโลกตั้งแต่ครั้งกรุงสุโขทัยอายุกว่า 700 ปีกริชโบราณอายุกว่า 200 ปีเหล่านี้เป็นต้นนอกจากนี้ยังมีผลงานฝีมือ “ครู” ที่สืบทอดจากรุ่นบรรพบุรุษรักษาไว้ถึงปัจจุบันเช่นเครื่องคร่ำโบราณขันลงหินบาตรโบราณ 8 ตะเข็บอังกะลุงเป็นต้น

นิทรรศการ “หัตถกรรมชั้น “ครู” ที่ใกล้สูญหาย”  จะจัดระหว่างวันที่ 20 สิงหาคมถึง 20 กันยายน 2563 ณศูนย์ส่งเสริมศิลปาชีพระหว่างประเทศอำเภอบางไทรจังหวัดพระนครศรีอยุธยา  และจะมีพิธีเปิดนิทรรศการอย่างเป็นทางการ  ในวันพฤหัสบดีที่ 20 สิงหาคม 2563  โดยได้รับเกียรติเปิดงาน โดย ท่านผู้หญิงสิริกิติยา เจนเซน  ซึ่งในการเปิดนิทรรศการครั้งนี้ นอกเหนือจากผู้ที่เข้าร่วมงานจะได้ชมผลงานอันล้ำค่าที่นำมาจัดแสดงกว่า 300 ชิ้นเหล่านี้แล้ว  ยังจะมี กิจกรรมการเสวนาในหัวข้อ “งานช่างไทยที่ใกล้สูญหาย … จะฟื้นฟูหรือรอสิ้นสูญ” ถ่ายทอดเรื่องราวคุณค่างานหัตถกรรมที่มีการสืบทอดจากบรรพบุรุษจากรุ่นสู่รุ่น จากช่างฝีมือรุ่นครู ในประเภทงานช่างหนังใหญ่ งานอังกะลุง และงานหุ่นกระบอกไทย ร่วมพูดคุยถึงแนวโน้มที่จะสูญหายหากสิ้นคนทำในรุ่นปัจจุบัน  ปัจจัยอุปสรรคเรื่องการสืบทอดของช่างรุ่นหลัง และแนวคิดการสืบสานให้ดำรงคงอยู่  

นอกจากนี้จะมีการสาธิต และการแสดงงานที่คนรุ่นหลังแทบไม่รู้จักอย่าง การเชิดหนังใหญ่ การเชิดหุ่นกระบอก การเล่นอังกะลุง การตอกงานคร่ำ ให้ได้ชมด้วย 

“นิทรรศการในครั้งนี้  ศ.ศ.ป. หวังที่จะเป็นสื่อกลางให้บุคคลที่มีทักษะเชิงช่าง ได้มีโอกาสที่ได้แลกเปลี่ยนองค์ความรู้ ภูมิปัญญา และแบ่งปันประสบการณ์ร่วมกันโดยการพบกันของช่างฝีมือต่างยุค ต่างสมัย จะเป็นแนวทางให้ เกิดเป็นพลังผลักดันและสร้างแรงบันดาลใจให้ช่างฝีมือรุ่นหลังๆนำไปสู่การสืบสาน ฟื้นฟู และพัฒนาปรับประยุกต์ ไปสู่ประโยชน์การใช้สอยในชีวิตประจำวัน เพื่อไม่ให้สูญหายไปตามกาลเวลา” นายพรพล กล่าวทิ้งท้าย

นิทรรศการ “หัตถกรรมชั้น “ครู” ที่ใกล้สูญหาย”  จะเปิดอย่างเป็นทางการในวันพฤหัสบดีที่ 20 สิงหาคม 2563 เวลา 8.00-12.00 น. ณศูนย์ส่งเสริมศิลปาชีพระหว่างประเทศอำเภอบางไทรจังหวัดพระนครศรีอยุธยาผู้มีความประสงค์เข้าร่วมงานสามารถติดต่อได้ที่เบอร์โทรศัพท์ 035-367-0547 -7 หรือสายด่วน 1289